Tytuł
Jan Radwan z Żernik
Temat
Nota biograficzna Jana Radwana h. własnego z Żernik
Opis
Jan Radwan h. własnego, dziedzic wsi Żarniki w woj. sandomierskim w powiecie wiślickim, parafii Stopnica w 1692 , co zapisano w aktach grodzkich Nowego Miasta Korczyna w 1703 , urodził się ok. roku 1660. Ojciec Aleksandra ur. ok. 1690 i dziadek Radwanów : Jana i Józefa urodzonych w Żernikach parafia Stopnica w 1719 roku.
Jan Radwan poślubił ok. 1690 roku Zofię z Cudzynowa (ob. Cudzynowic) z Ślizewiczów h. Ślizień, wdowę po Jaworskim. Notowany jest ich syn Aleksander Radwan ur. ok. 1690 a zmarły w Jaworze par. Świętomarz w 1763 roku. ( z wywodu przodków spisanego w Tarnówku w 1873, przez Stanisława Radwana syna Sebastiana Radwana a prawnuka Jana Radwana z Żernik. AGAD).
Teodor Żychliński tak pisze: "Radwan h. Radwan, rodzina małopolska, gałąź średniowiecznego rodu rycerskiego, którego gniazdem jest ziemia oświęcimska. Radwanowie wylegitymowali się ze szlachectwa w Królestwie Polskim i Galicji w XIX wieku. Protoplastą tej linii był Jan Radwan zapisany w aktach grodzkich Nowego Miasta Korczyna w 1703, dziedzic wsi Żarniki w woj. sandomierskim 1692"
Żona Jana Radwana a matka Aleksandra – Zofia z Śliżewiczów h. Ślizień, pchodziła z Cudzynowic, wsi, której historia sięga średniowiecza. Właścicielami wsi byli m.in.: Cudzinowscy ( dwór Ślizów-Czudzinowskich notowany w XVI w.), Lubomirscy, Warszyccy, książęta Korybut-Wiśniowieccy i Morsztynowie. W XVI wieku Cudzynowice należały do Mikołaja Reja ( arianina), a pod koniec XVIII wieku do Stanisława Małachowskiego, marszałka Sejmu Czteroletniego.
Żerniki to Żerniki Górne k. Buska, ok. 20 km od Wiślicy. Żerniki Górne są bardzo starą wsią a pierwsze wzmianki o niej znajdujemy w dokumencie z roku 1190, kiedy nadawana była dziesięcina dla buskiego klasztoru norbertanek. Pierwotne uposażenie klasztoru stanowiły kościół buski oraz jego dochody, dziesięciny ze Szczaworyża i Żernik, jak i dochody z Korczyna i Broniny oraz części buskiej osady (za F.Rusak , Buskie legendy).
Jan Długosz podał w Liber Beneficiorum ( ok. 1480), że dziedzicem był Roszpada (Rospath) herbu Kozierogi. Dziesięcinę z 2 łanów płacono kościołowi w Busku, z innych części dziesięcinę płacono do Daleszyc, w części do Janiny.
W regestrze poborów pow. wiślickiego z 1579 r. zapisano, że wieś Żerniki Górne miała 8 osadników, 4 łany, 3 zagrodników z rolą, 3 biednych.
Po Janie i Aleksandrze Radwanach, Żerniki Górne były też własnością Ożarowskiego, kasztelana wojnickiego hetmana polnego (Piotr Ożarowski herbu Rawicz ur. ok. 1725, zm. 9 maja 1794 w Warszawie, w 1767 na sejmie notowany jako poseł z sandomierskiego a w 1789 roku jako właściciel Strzałkowa k. Stopnicy) a w XVIII w. wieś należała też do majora wojsk koronnych Maksymiliana Russockiego (1763-1823) syna Krzysztofa i Teofili– kalwina i członka loży masońskiej (prawdopodobnie przejętej w 1794 po śmierci Ożarowskiego, który jako targowiczanin został jako zdrajca skazany na śmierć przez powieszenie).
Istnieją możliwe powiązania Russockich z Brzezia h. Zadora z Janem Radwanem z Żernik, potomkiem Radwanów z korytarza Radwanickiego ( patrz: "Radwanowie i Radwanici") bowiem , jak znajdujemy w "Paszkowski – strona Rodzinna : "Paszkówka (wcześniej Paszkowice) - gniazdo rodowe Paszkowskich, pierwotnie była w rękach Radwanów i być może wywodzi nazwę od Paszka Węgrzyna h. Radwan (lub jego przodka o tym samym imieniu), którego córka Małgorzata wyszła za Mikołaja z Rusocic. Mniej więcej od chwili jej ślubu, ok. 1420-30 przechodzi do rąk Rusockich h. Zadora......i dalej ...." Seweryn Paszkowski żeni się w 1638 z Marianna Russocką (dalszą kuzynką ). " Russoccy notowani też jako właściciele wsi Dobra pod Staszowem . Russocki Krzysztof Stanisław (2im), dz. d. Żerniki Górne, i Ludwik (s-owie Maksymiliana, pierwszy z Anny Chrząstowskiej), wnuki Krzysztofa (jw.) leg. 1837. Pierwszy zapisany do Ks. Szl. Gub. Rad. oddz. Kiel. p. 9.
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego z 1888 r. podaje: „Żerniki Górne, wieś w powiecie stopnickim, Gm. Pęczelice, paraf. Szczaworyż, odległa 12 wiorst na zachód od Stopnicy, niedaleko Buska. W 1827 r. wieś należała do parafii Solec i miała 28 domów i 206 mieszkańców. Wieś Żerniki Górne leży w małej dolinie wśród gór wapiennych. Nad wsią wznosi się kopiec uważany za grobowisko arian, bowiem według tradycji zaszła tam kiedyś wielka bitwa"(prawdopodobnie z wojskami Rakoczego).
Żerniki Górne notowane są jako ośrodek działalności braci polskich w drugiej połowie XVI w. Jak pisze ks. Jan Wiśniewski : "Bliskie położenie Żernik Górnych w pobliżu Pęczelic – dużego ośrodka arian, wskazuje na to, że i w tej wsi zapewne działali arianie."
Po potopie szwedzkim (1655), najazdach Rakoczego (1657), wygnaniu arian z Polski (1658), zniszczone majątki koło Stopnicy i Rakowa znajdowały nowych właścicieli, zarówno konwertytów jak i kalwinistów. Radwanowie tak jak i Przypkowscy, Brzescy z Bolmina i Ożarowscy, Reyowie oraz Ossolińscy, byli notowani jako szlachta ariańsko- kalwińska. Nasuwa się pytanie : czy Jan Radwan posiadał Żerniki przed wygnaniem Arian, czy nabył je po wygnaniu arian i czy jednocześnie posiadał folwark Kutnia k. Wielopola i Cząstków koło Nowej Słupi. Nie dziwi też fakt, że Żerniki Górne przeszły w ręce Ożarowskich – najpewniej Jerzego Ożarowskiego (ok. 1690-1741), rówieśnika Aleksandra Radwana, syna Jana z Żernik, a po jego śmierci ok. 1741 roku, w ręce Piotra Ożarowskiego. W najbliższym sąsiedztwie Żernik Górnych, Jerzy i Piotr Ożarowski byli właścicielami Kuchar i Strzałkowa.
Rezultatem utrzymywanych kontaktów towarzyskich wśród poariańskiej i kalwińskiej szlachty był też ślub syna Aleksandra a wnuka Jana Radwana z Żernik - Jana Aleksandra Radwana ur. 1719 a chrzczonego w Stopnicy, z Marianną Brzeską z Bolmina w 1749 roku w Chęcinach.
Żerniki Górne były w posiadaniu Jana Radwana i jego syna Aleksandra przynajmniej do 1720 roku ( lub do ok. 1740 ). Aleksander Radwan z żoną Barbarą z Reklewskich z Jugoszowa mieli również majątek Cząstków i Sosnówka k. Nowej Słupi oraz majątek Kutnia k. Wielopola i Wielogłowów w krakowskim gdzie, po śmierci żony Barbary z Reklewskich, ożenił się z Katarzyną z Lasockich i ok . 1755 roku osiadł z synami w Jaworze parafii Świetomarz, który kupił razem z Modrzewiem. Zmarł w Jaworze w1763 roku.
Żerniki Górne - obecnie dzielnica Buska Zdroju
Ks. Jan Wiśniewski tak pisze o Cudzynowicach : W 1326 r. Cudzynowice należą do dekanatu Kazimierskiego mają plebanem ks. f\ndrzeja.
W połowie XV wieku stał w C;udzynowicach kościół drewniany pod wezwaniem Wszystkich Swi?tych. Dziedzicami większej części tej wsi byli Stanisław i Zbigniew Kazimierscy, herbu Nabra lub Waldorf. Ród ten pisał się z Wielkiej Kazimierzy i Ząbkowa jeszcze w połowie XVI wieku 1). Mniejszej części Cudzynowic właściciełami byli Łukasz, Klemens i Jan Kołomaże.
Wieś składa się z 12 łanów, kmiecych sześciu folwarcznych. ma
zagrodników i karczmę.
Z tego wszystkiego dziesięciny pobierał pleban, mający
własne pola i łąki do użytku (L. Ben. II. 144). W 1610 r. pa-
rafję Cudzynowską z powodu szczupłych dochodów, bp Piotr
Tomicki przyłączył do Kazimierzy wielkiej, z obowiązkiem by
proboszcz kazimierski utrzymywał wikarjusza w Cudzynowicach.
I tak było do czasu postawien;a nowego kościoła w Cudzynowicach. Wspomniany przez Długosza kościół w C. przetrwał do 1757 r. W tym bowiem czasie Teresa z Morsztynów Sołtykowa, kasztelanowa Sandomierska, dziedziczka Cudzynowic, wystawiła nowy kościół też drzewiany, który przetrwał do obecnych czasów."
A o Nowym Korczynie :"W 1608 r. dn. 5 września, ks. Wawrzyniec Zerkowicz. ple-ban miejscowy. raczej prepozyt, z upoważnienia władzy, założył i poświęcił fundament pod nowy, murowany kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca i św. Elżbiety.
Gdy kościół został zbudowany z ofiar paraf Jan, bp l\ndrzej
Trzebicki pokonsekrował go w lipcu 16... roku............. Kościół skutkiem przybudówek i kaplic w pierwotnym planie podłużnego czworokąta, wzmocnionego szkarpami. zmieniony został. Jest zasklepiony; na sklepieniu są herby główniejszychfundatorów.
Rf\DWf\N. Żukowskich PRUS 2?.A. 'l.R. M.s. s. cA.P. Hf\BDf\NK
ks. Smolic-kiego s.N.s. s. Herb P. Miasta M.N. C.c. C."
Jan Radwan poślubił ok. 1690 roku Zofię z Cudzynowa (ob. Cudzynowic) z Ślizewiczów h. Ślizień, wdowę po Jaworskim. Notowany jest ich syn Aleksander Radwan ur. ok. 1690 a zmarły w Jaworze par. Świętomarz w 1763 roku. ( z wywodu przodków spisanego w Tarnówku w 1873, przez Stanisława Radwana syna Sebastiana Radwana a prawnuka Jana Radwana z Żernik. AGAD).
Teodor Żychliński tak pisze: "Radwan h. Radwan, rodzina małopolska, gałąź średniowiecznego rodu rycerskiego, którego gniazdem jest ziemia oświęcimska. Radwanowie wylegitymowali się ze szlachectwa w Królestwie Polskim i Galicji w XIX wieku. Protoplastą tej linii był Jan Radwan zapisany w aktach grodzkich Nowego Miasta Korczyna w 1703, dziedzic wsi Żarniki w woj. sandomierskim 1692"
Żona Jana Radwana a matka Aleksandra – Zofia z Śliżewiczów h. Ślizień, pchodziła z Cudzynowic, wsi, której historia sięga średniowiecza. Właścicielami wsi byli m.in.: Cudzinowscy ( dwór Ślizów-Czudzinowskich notowany w XVI w.), Lubomirscy, Warszyccy, książęta Korybut-Wiśniowieccy i Morsztynowie. W XVI wieku Cudzynowice należały do Mikołaja Reja ( arianina), a pod koniec XVIII wieku do Stanisława Małachowskiego, marszałka Sejmu Czteroletniego.
Żerniki to Żerniki Górne k. Buska, ok. 20 km od Wiślicy. Żerniki Górne są bardzo starą wsią a pierwsze wzmianki o niej znajdujemy w dokumencie z roku 1190, kiedy nadawana była dziesięcina dla buskiego klasztoru norbertanek. Pierwotne uposażenie klasztoru stanowiły kościół buski oraz jego dochody, dziesięciny ze Szczaworyża i Żernik, jak i dochody z Korczyna i Broniny oraz części buskiej osady (za F.Rusak , Buskie legendy).
Jan Długosz podał w Liber Beneficiorum ( ok. 1480), że dziedzicem był Roszpada (Rospath) herbu Kozierogi. Dziesięcinę z 2 łanów płacono kościołowi w Busku, z innych części dziesięcinę płacono do Daleszyc, w części do Janiny.
W regestrze poborów pow. wiślickiego z 1579 r. zapisano, że wieś Żerniki Górne miała 8 osadników, 4 łany, 3 zagrodników z rolą, 3 biednych.
Po Janie i Aleksandrze Radwanach, Żerniki Górne były też własnością Ożarowskiego, kasztelana wojnickiego hetmana polnego (Piotr Ożarowski herbu Rawicz ur. ok. 1725, zm. 9 maja 1794 w Warszawie, w 1767 na sejmie notowany jako poseł z sandomierskiego a w 1789 roku jako właściciel Strzałkowa k. Stopnicy) a w XVIII w. wieś należała też do majora wojsk koronnych Maksymiliana Russockiego (1763-1823) syna Krzysztofa i Teofili– kalwina i członka loży masońskiej (prawdopodobnie przejętej w 1794 po śmierci Ożarowskiego, który jako targowiczanin został jako zdrajca skazany na śmierć przez powieszenie).
Istnieją możliwe powiązania Russockich z Brzezia h. Zadora z Janem Radwanem z Żernik, potomkiem Radwanów z korytarza Radwanickiego ( patrz: "Radwanowie i Radwanici") bowiem , jak znajdujemy w "Paszkowski – strona Rodzinna : "Paszkówka (wcześniej Paszkowice) - gniazdo rodowe Paszkowskich, pierwotnie była w rękach Radwanów i być może wywodzi nazwę od Paszka Węgrzyna h. Radwan (lub jego przodka o tym samym imieniu), którego córka Małgorzata wyszła za Mikołaja z Rusocic. Mniej więcej od chwili jej ślubu, ok. 1420-30 przechodzi do rąk Rusockich h. Zadora......i dalej ...." Seweryn Paszkowski żeni się w 1638 z Marianna Russocką (dalszą kuzynką ). " Russoccy notowani też jako właściciele wsi Dobra pod Staszowem . Russocki Krzysztof Stanisław (2im), dz. d. Żerniki Górne, i Ludwik (s-owie Maksymiliana, pierwszy z Anny Chrząstowskiej), wnuki Krzysztofa (jw.) leg. 1837. Pierwszy zapisany do Ks. Szl. Gub. Rad. oddz. Kiel. p. 9.
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego z 1888 r. podaje: „Żerniki Górne, wieś w powiecie stopnickim, Gm. Pęczelice, paraf. Szczaworyż, odległa 12 wiorst na zachód od Stopnicy, niedaleko Buska. W 1827 r. wieś należała do parafii Solec i miała 28 domów i 206 mieszkańców. Wieś Żerniki Górne leży w małej dolinie wśród gór wapiennych. Nad wsią wznosi się kopiec uważany za grobowisko arian, bowiem według tradycji zaszła tam kiedyś wielka bitwa"(prawdopodobnie z wojskami Rakoczego).
Żerniki Górne notowane są jako ośrodek działalności braci polskich w drugiej połowie XVI w. Jak pisze ks. Jan Wiśniewski : "Bliskie położenie Żernik Górnych w pobliżu Pęczelic – dużego ośrodka arian, wskazuje na to, że i w tej wsi zapewne działali arianie."
Po potopie szwedzkim (1655), najazdach Rakoczego (1657), wygnaniu arian z Polski (1658), zniszczone majątki koło Stopnicy i Rakowa znajdowały nowych właścicieli, zarówno konwertytów jak i kalwinistów. Radwanowie tak jak i Przypkowscy, Brzescy z Bolmina i Ożarowscy, Reyowie oraz Ossolińscy, byli notowani jako szlachta ariańsko- kalwińska. Nasuwa się pytanie : czy Jan Radwan posiadał Żerniki przed wygnaniem Arian, czy nabył je po wygnaniu arian i czy jednocześnie posiadał folwark Kutnia k. Wielopola i Cząstków koło Nowej Słupi. Nie dziwi też fakt, że Żerniki Górne przeszły w ręce Ożarowskich – najpewniej Jerzego Ożarowskiego (ok. 1690-1741), rówieśnika Aleksandra Radwana, syna Jana z Żernik, a po jego śmierci ok. 1741 roku, w ręce Piotra Ożarowskiego. W najbliższym sąsiedztwie Żernik Górnych, Jerzy i Piotr Ożarowski byli właścicielami Kuchar i Strzałkowa.
Rezultatem utrzymywanych kontaktów towarzyskich wśród poariańskiej i kalwińskiej szlachty był też ślub syna Aleksandra a wnuka Jana Radwana z Żernik - Jana Aleksandra Radwana ur. 1719 a chrzczonego w Stopnicy, z Marianną Brzeską z Bolmina w 1749 roku w Chęcinach.
Żerniki Górne były w posiadaniu Jana Radwana i jego syna Aleksandra przynajmniej do 1720 roku ( lub do ok. 1740 ). Aleksander Radwan z żoną Barbarą z Reklewskich z Jugoszowa mieli również majątek Cząstków i Sosnówka k. Nowej Słupi oraz majątek Kutnia k. Wielopola i Wielogłowów w krakowskim gdzie, po śmierci żony Barbary z Reklewskich, ożenił się z Katarzyną z Lasockich i ok . 1755 roku osiadł z synami w Jaworze parafii Świetomarz, który kupił razem z Modrzewiem. Zmarł w Jaworze w1763 roku.
Żerniki Górne - obecnie dzielnica Buska Zdroju
Ks. Jan Wiśniewski tak pisze o Cudzynowicach : W 1326 r. Cudzynowice należą do dekanatu Kazimierskiego mają plebanem ks. f\ndrzeja.
W połowie XV wieku stał w C;udzynowicach kościół drewniany pod wezwaniem Wszystkich Swi?tych. Dziedzicami większej części tej wsi byli Stanisław i Zbigniew Kazimierscy, herbu Nabra lub Waldorf. Ród ten pisał się z Wielkiej Kazimierzy i Ząbkowa jeszcze w połowie XVI wieku 1). Mniejszej części Cudzynowic właściciełami byli Łukasz, Klemens i Jan Kołomaże.
Wieś składa się z 12 łanów, kmiecych sześciu folwarcznych. ma
zagrodników i karczmę.
Z tego wszystkiego dziesięciny pobierał pleban, mający
własne pola i łąki do użytku (L. Ben. II. 144). W 1610 r. pa-
rafję Cudzynowską z powodu szczupłych dochodów, bp Piotr
Tomicki przyłączył do Kazimierzy wielkiej, z obowiązkiem by
proboszcz kazimierski utrzymywał wikarjusza w Cudzynowicach.
I tak było do czasu postawien;a nowego kościoła w Cudzynowicach. Wspomniany przez Długosza kościół w C. przetrwał do 1757 r. W tym bowiem czasie Teresa z Morsztynów Sołtykowa, kasztelanowa Sandomierska, dziedziczka Cudzynowic, wystawiła nowy kościół też drzewiany, który przetrwał do obecnych czasów."
A o Nowym Korczynie :"W 1608 r. dn. 5 września, ks. Wawrzyniec Zerkowicz. ple-ban miejscowy. raczej prepozyt, z upoważnienia władzy, założył i poświęcił fundament pod nowy, murowany kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca i św. Elżbiety.
Gdy kościół został zbudowany z ofiar paraf Jan, bp l\ndrzej
Trzebicki pokonsekrował go w lipcu 16... roku............. Kościół skutkiem przybudówek i kaplic w pierwotnym planie podłużnego czworokąta, wzmocnionego szkarpami. zmieniony został. Jest zasklepiony; na sklepieniu są herby główniejszychfundatorów.
Rf\DWf\N. Żukowskich PRUS 2?.A. 'l.R. M.s. s. cA.P. Hf\BDf\NK
ks. Smolic-kiego s.N.s. s. Herb P. Miasta M.N. C.c. C."
Twórca
Maria Wiktoria Radwan
Źródło
Teodor Żychliński : Złota księga szlachty polskiej, Poznań 1879-1908, T. 1-31, 611
Stanisława M. Przybyszewskiego "Ziemianie, pałace, dwory i dworki nad Nidzicą i Szreniawą" (Kazimierza Wielka 2007)
AGAD 1/399/0/-/229 Radwanowie herbu Radwan i Stanisław Bar. 1713, 1754, 1808, 1842
Maciej Terek "Allegata"
https://genealogia.okiem.pl/genealogia.php?n=paszkowski
Wiśniewski Jan: Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w stopnickiem oraz
Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w pińczowskiem, skalbmierskiem i wiślickiem.
Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu
Szlachta guberni augustowskiej, lubelskieji radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861 / opracowała Elżbieta Sęczys ; Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.- Warszawa : Naczelna Dyrekcja ArchiwówPaństwowych, 2018
Stanisława M. Przybyszewskiego "Ziemianie, pałace, dwory i dworki nad Nidzicą i Szreniawą" (Kazimierza Wielka 2007)
AGAD 1/399/0/-/229 Radwanowie herbu Radwan i Stanisław Bar. 1713, 1754, 1808, 1842
Maciej Terek "Allegata"
https://genealogia.okiem.pl/genealogia.php?n=paszkowski
Wiśniewski Jan: Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w stopnickiem oraz
Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w pińczowskiem, skalbmierskiem i wiślickiem.
Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu
Szlachta guberni augustowskiej, lubelskieji radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861 / opracowała Elżbieta Sęczys ; Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.- Warszawa : Naczelna Dyrekcja ArchiwówPaństwowych, 2018
Wydawca
Archiwum Rodziny Radwanów, Maria Wiktoria Radwan
Data
1670
Prawa
Archiwum Rodziny Radwanów