Tytuł
Antoni Paweł Radwan ( Paweł Antoni Radwan ) zawiadowca hut żelaznych, brat dziadka Mieczysława Radwana
Temat
Biogram Antoniego Pawła (Pawła Antoniego) Radwana zawiadowcy wielkich pieców i fabryk żelaznych w Cieklińsku i Michałowie i jego żony Ludwiki Agaty Chronowskiej
Opis
Paweł Antoni Radwan ( Antoni Paweł Radwan ) zawiadowca wielkich pieców i fabryk żelaznych w Cieklińsku i Michałowie, młodszy brat Józefa ( Józef Jakub Radwan ), dziadka Mieczysława Radwana. Syn Antoniego Sebastiana Radwana i Julianny z Gawlińskich, urodzony w 1817 w Dworze Radoszyckim Jacka Małachowskiego, gdzie ojciec Antoni pełnił funkcję pisarza prowentowego Dóbr Radoszyckich. Stosowne wykształcenie zdobył najpewniej w „Frajbergu” gdzie wg „ Świadectwa Pawła Bolesława Podczaszyńskiego o stanie techniki hutnictwa i górnictwa żelaznego w Zagłębiu Staropolskim z r. 1842,” oprócz Paryża, należało zdobywać hutniczą wiedzę.
Ojciec Antoniego Pawła, Antoni Sebastian Radwan zmarł w roku 1831 dnia 20 lutego wg. odpisu aktu zgonu w Guberni sandomierskiej z Zygmuntowa. Zmarł w Skórkowicach koło Zygmuntowa i Aleksandrowa a był "we wsi Zygmuntów zamieszkały". Osierocił wtedy trzech synów: Józefa lat 16, Pawła Antoniego lat14 i dziesięcioletniego Wojciecha. Prawdopodobnie zaopiekowała się nimi rodzina żony Julianny Gawińskiej związana z zakładami żelaznymi i dlatego Józef i Paweł zostali zawiadowcami wielkich pieców. W pierwszych latach swojej działalności Józef był notowany w Aleksandrowie oraz w Krasnym, a Paweł koło Mniowa i Krasnego w Cieklińsku i Miedzierzy.
W 1840 roku notowany jest ślub Antoniego Pawła Radwana (Paweł Antoni Radwan h. wł. (ID: le.3013.1.2) zawiadowcy huty żelaznej w Cieklińsku i Miedzierza - Kawęczyn ( pow. Mniów), syna Antoniego i Julianny z Gawlińskich, z wielmożną Ludwiką Agatą Chronowską (1821) h. Gryf, córką Macieja i Anastazji Zubrzyckiej, w dworze Ruda (Maleniecka) w parafii Lipskiej zamieszkałą pod opieką familii Bocheńskich.
W 1841 w Cieklińsku urodziła się Salomea Antonina Radwan, córka Pawła Antoniego Ludwiki Agaty Chronowskiej a w 1846 w Michałowie (Starachowice- Wierzbnik) syn Teofil Ludwik Radwan ( Ludwik Teofil - późniejszy generał carskiej artylerii). Antoni Paweł był wtedy notowany jako asystent Zakładu Michałów. Wg. Juliana Radwana mieli jeszcze dwóch synów : Stanisława urodzonego w 1842 roku w Radoszycach Sielpi i Henryka Wiktora urodzonego w 1843 w Warszawie, gdzie Antoni Paweł był notowany jako Urzędnik Górniczy.
Salomea Antonina Radwan poślubiła w Sokolinie Leona Sokołowskiego, syna Hryzostoma i Matyldy Grodzickiej w 1868 roku.
Cieklińsko, niedaleko Jacentowa, w wieku XIX opisano jako wieś z folwarkiem tej nazwy w powiecie koneckim, gminie Ruda Maleniecka, parafii Lipa. We wsi istniał wielki piec a w roku 1845 r. powstała tu pudlingarnia. Lustracja z roku 1827 – wykazała w Cieklińsku 21 domów 172 mieszkańców, w roku 1880 wieś liczyła 22 domy i 311 mieszkańców, 406 mórg ziemi dworskiej i 90 mórg włościańskiej.
W Kawęczynie-Miedzierzy był wielki piec oraz kopalnie rudy pod Miedzierzą i Grębienicami.
W Michałowie znajdowały się fryszerki i szlifiernie do broni palnej i siecznej. W 1836 r. zakłady przerobiono na pudlingarnię.
Andrzej Fajkosz w książce "Kartki z historii ziemi koneckiej" pisze: ” w Kawęczynie już w 1664 roku czynna była kuźnica wodna, a 115 lat później wybudował wielki piec Wojciech Kluszewski, ostatni żupnik krakowski. W latach 1838-39 w jego miejsce wzniesiony został nowy, według planów inżyniera Jacka Lipskiego, absolwenta Akademicznej Szkoły Górniczej w Kielcach, projektanta m.in. walcowni w Białogonie i Starachowicach. Energii do urządzeń wielkiego pieca dostarczała za pośrednictwem koła wodnego rzeka Czarna Taraska. W pobliżu znajdowały się również kopalnie rudy żelaza, do przetapiania której używano węgla drzewnego z okolicznych lasów. „
W dobrach Malenieckich i Rudzie Malenieckiej , z którego to dworu pochodziła żona Pawła Antoniego Radwana- Ludwika Agata Chronowska, notowane były :
w Maleńcu — 4 fryszerki, fryzownia, topornia, walcownia blachy i gwoździarnia.
w Cieklińsku — wielki piec i pudlingarnia.
w Kawęczynie-Miedzierzy wielki piec oraz kopalnie rudy pod Miedzierzą i Grębienicami
W 1844 roku w zakładach Bocheńskiego, ówczesnego właściciela dóbr malenieckich, pracowało 150 robotników, a wartość produkcji wyniosła 93 200 rubli. Do końca lat czterdziestych XIX wieku były to najnowocześniejsze prywatne zakłady górniczo-hutnicze w Królestwie Polskim. W połowie XIX wieku Tadeusz Bocheński był jednym z najbogatszych ziemian w ówczesnej guberni radomskiej. Jego rozległy majątek szacowano na 363 000 rubli.
Zachowane do dziś pozostałości walcowni i pudlingarni w Michałowie (Starachowice-Wierzbnik) należały do realizowanej przez Stanisława Staszica (Generalnego Dyrektora Przemysłu i Kunsztów w Królestwie Kongresowym) w latach 30. XIX wieku koncepcji "ciągłego zakładu fabryk żelaznych na rzece Kamiennej"
W latach 1836-1841 wybudowane zostały w Michałowie: pudlingarnia i walcownia, obsługujący je układ wodny oraz osiedle przyfabryczne. Zapora ziemna długości 350 m, zabezpieczona kamiennym falochronem, pietrzyła wodę w najwiekszej zlewni rzeki Kamiennej-zalewie. Długość zalewu wynosiła przeszło 3000 m. a powierzchnia - 122 ha.
Zakłady w Michałowie zostały dokładnie opisane przez Podczaszyńskiego.
Należy też zauważyć, że Michałów , Starachowice, to niedalekie sąsiedztwo folwarków Jawora Opatowskiego i Wawrzeńczyc- byłej własności Aleksandra Radwana, dziadka Pawła Antoniego (Antoniego Pawła)
W 1877 roku Bronisław Radwan mieszkając w Klimkiewiczowie po powrocie z Rosji, zaprojektował Wielki Piec dla Starachowic... Pewnie dla stryja Pawła Antoniego? ( pełny projekt pieca przy Biogramie Bronisława Radwana)
W Metrykach Paweł Antoni jest notowany jako Antoni Paweł. ale podpisywał się jak Paweł i tak został przez Rodzinę zapamiętany
RADWAN h. RadwanPaweł Antoni (2im) i Józef Jakub (2im) (s-owie Antoniego i Julianny Gawlińskiej) leg. 1847.Ad Paweł Antoni (2im) * 12 I 1817 ∞ Ludwika Agata (2im) Chronowska. Ich syn Teofil Ludwik (2im) * 3 III 1846. Zapisani do Ks. Gen. p. 15 i Ks. Szl. Gub. Rad. oddz. Sand. p. 48, 66.AGAD, OZWDRzS, syg. 7 s. 123; APK, DSGR, syg. 88 s. 84–85 p. 388, s. 236–237 p. 983, s. 416–417 p. 450Ad Józef Jakub (2im) * 5 VII 1815 ∞ Julia z Paulerów [Panterów?]. Ich s-owie: 1. Julian Antoni (2im) * 14 IV 1836; 2. Stanisław Władysław (2im) * 23 IV 1840; 3. Jan Ludwik (2im) * 24 VI 1842; 4. Bronisław Antoni (2im) * 15 II 1847; 5. Józef Benedykt (2im) * 21 III 1849; 6. Andrzej Wincenty (2im) * 28 XI 1856. Zapisani do Ks. Gen. p. 17 i Ks. Szl. Gub. Rad. oddz. Sand. p. 49.AGAD, OZWDRzS, syg. 7 s. 123; APK, DSGR, syg. 88 s. 426–427 p. 481356RADOMSKI
Od Jana, dz. wś Żerniki w r. 1692 – praprawnuk Franciszek Maksymilian Augustyn (3im) * 1 IV 1831 (s. Józefa i Marianny Zawadzkiej) leg. 1855. Zapisany do Ks. Szl. Gub. Rad. oddz. Kiel. p. 68.AGAD, OZWDRzS, syg. 19 s. 96; APK, DSGR, syg. 88 s. 214–215 p. 800
Radio Kielce o familii Bocheńskich: Tadeusz Bocheński był autentyczną postacią związaną z Maleńcem, nie miał córki, a dwóch synów: Franciszka i Józefa. W najnowszym odcinku słuchowiska „Krew i żelazo” Jacek Lipski poznaje samego właściciela fabryki, diabolicznego Tadeusza Bocheńskiego.
Jak informuje Polski Słownik Biograficzny Tadeusz Bocheński urodził się 8 listopada 1790 roku, a zmarł 1849. W latach 40. XIX wieku wysunął się na czoło najbogatszych ziemian w ówczesnej guberni radomskiej. Jego rozległy majątek szacowano na 363 tys. rubli. W 1824 roku z pomocą swego szwagra Józefa Lubowidzkiego – wiceprezesa Banku Polskiego, zakupił od Niemca – księcia Karola Hessen–Darmstadt dobra Maleniec. Przy pomocy kredytów wspomnianego banku rozbudował i unowocześnił swoje zakłady.
Wybudował dwa nowe wielkie piece w Miedzierzy i w Cieklińsku. Wzniósł pudlingarnię i walcownię w Rudzie Malenieckiej. W działającym już Maleńcu pracowały: walcownia blachy, topornia, fryzownia i 4 fryszerki, z których dwie unowocześnił. W 1840 roku dzięki nowym piecom wyprodukowano 40 000 cetnarów surówki. W 1844 roku zwolnił włościan w swoich dobrach z pańszczyzny i zadbał o opiekę lekarską swoich pracowników zatrudniając lekarza, któremu przydzielił mieszkanie służbowe w Cieklińsku. Założył też Bibliotekę Bocheńskich w Rudzie Malenieckiej.
W 1844 roku w zakładach Bocheńskiego pracowało 150 robotników, a wartość produkcji wyniosła 93 200 rubli. Do końca lat czterdziestych XIX wieku były to najnowocześniejsze prywatne zakłady górniczo-hutnicze w Królestwie Polskim. Po śmierci Tadeusza Bocheńskiego w 1849 roku dobra przeszły w posiadanie jego synów.
Grób Tadeusza Bocheńskiego znajduje się na cmentarzu w Lipie, w gminie Ruda Maleniecka.
Ojciec Antoniego Pawła, Antoni Sebastian Radwan zmarł w roku 1831 dnia 20 lutego wg. odpisu aktu zgonu w Guberni sandomierskiej z Zygmuntowa. Zmarł w Skórkowicach koło Zygmuntowa i Aleksandrowa a był "we wsi Zygmuntów zamieszkały". Osierocił wtedy trzech synów: Józefa lat 16, Pawła Antoniego lat14 i dziesięcioletniego Wojciecha. Prawdopodobnie zaopiekowała się nimi rodzina żony Julianny Gawińskiej związana z zakładami żelaznymi i dlatego Józef i Paweł zostali zawiadowcami wielkich pieców. W pierwszych latach swojej działalności Józef był notowany w Aleksandrowie oraz w Krasnym, a Paweł koło Mniowa i Krasnego w Cieklińsku i Miedzierzy.
W 1840 roku notowany jest ślub Antoniego Pawła Radwana (Paweł Antoni Radwan h. wł. (ID: le.3013.1.2) zawiadowcy huty żelaznej w Cieklińsku i Miedzierza - Kawęczyn ( pow. Mniów), syna Antoniego i Julianny z Gawlińskich, z wielmożną Ludwiką Agatą Chronowską (1821) h. Gryf, córką Macieja i Anastazji Zubrzyckiej, w dworze Ruda (Maleniecka) w parafii Lipskiej zamieszkałą pod opieką familii Bocheńskich.
W 1841 w Cieklińsku urodziła się Salomea Antonina Radwan, córka Pawła Antoniego Ludwiki Agaty Chronowskiej a w 1846 w Michałowie (Starachowice- Wierzbnik) syn Teofil Ludwik Radwan ( Ludwik Teofil - późniejszy generał carskiej artylerii). Antoni Paweł był wtedy notowany jako asystent Zakładu Michałów. Wg. Juliana Radwana mieli jeszcze dwóch synów : Stanisława urodzonego w 1842 roku w Radoszycach Sielpi i Henryka Wiktora urodzonego w 1843 w Warszawie, gdzie Antoni Paweł był notowany jako Urzędnik Górniczy.
Salomea Antonina Radwan poślubiła w Sokolinie Leona Sokołowskiego, syna Hryzostoma i Matyldy Grodzickiej w 1868 roku.
Cieklińsko, niedaleko Jacentowa, w wieku XIX opisano jako wieś z folwarkiem tej nazwy w powiecie koneckim, gminie Ruda Maleniecka, parafii Lipa. We wsi istniał wielki piec a w roku 1845 r. powstała tu pudlingarnia. Lustracja z roku 1827 – wykazała w Cieklińsku 21 domów 172 mieszkańców, w roku 1880 wieś liczyła 22 domy i 311 mieszkańców, 406 mórg ziemi dworskiej i 90 mórg włościańskiej.
W Kawęczynie-Miedzierzy był wielki piec oraz kopalnie rudy pod Miedzierzą i Grębienicami.
W Michałowie znajdowały się fryszerki i szlifiernie do broni palnej i siecznej. W 1836 r. zakłady przerobiono na pudlingarnię.
Andrzej Fajkosz w książce "Kartki z historii ziemi koneckiej" pisze: ” w Kawęczynie już w 1664 roku czynna była kuźnica wodna, a 115 lat później wybudował wielki piec Wojciech Kluszewski, ostatni żupnik krakowski. W latach 1838-39 w jego miejsce wzniesiony został nowy, według planów inżyniera Jacka Lipskiego, absolwenta Akademicznej Szkoły Górniczej w Kielcach, projektanta m.in. walcowni w Białogonie i Starachowicach. Energii do urządzeń wielkiego pieca dostarczała za pośrednictwem koła wodnego rzeka Czarna Taraska. W pobliżu znajdowały się również kopalnie rudy żelaza, do przetapiania której używano węgla drzewnego z okolicznych lasów. „
W dobrach Malenieckich i Rudzie Malenieckiej , z którego to dworu pochodziła żona Pawła Antoniego Radwana- Ludwika Agata Chronowska, notowane były :
w Maleńcu — 4 fryszerki, fryzownia, topornia, walcownia blachy i gwoździarnia.
w Cieklińsku — wielki piec i pudlingarnia.
w Kawęczynie-Miedzierzy wielki piec oraz kopalnie rudy pod Miedzierzą i Grębienicami
W 1844 roku w zakładach Bocheńskiego, ówczesnego właściciela dóbr malenieckich, pracowało 150 robotników, a wartość produkcji wyniosła 93 200 rubli. Do końca lat czterdziestych XIX wieku były to najnowocześniejsze prywatne zakłady górniczo-hutnicze w Królestwie Polskim. W połowie XIX wieku Tadeusz Bocheński był jednym z najbogatszych ziemian w ówczesnej guberni radomskiej. Jego rozległy majątek szacowano na 363 000 rubli.
Zachowane do dziś pozostałości walcowni i pudlingarni w Michałowie (Starachowice-Wierzbnik) należały do realizowanej przez Stanisława Staszica (Generalnego Dyrektora Przemysłu i Kunsztów w Królestwie Kongresowym) w latach 30. XIX wieku koncepcji "ciągłego zakładu fabryk żelaznych na rzece Kamiennej"
W latach 1836-1841 wybudowane zostały w Michałowie: pudlingarnia i walcownia, obsługujący je układ wodny oraz osiedle przyfabryczne. Zapora ziemna długości 350 m, zabezpieczona kamiennym falochronem, pietrzyła wodę w najwiekszej zlewni rzeki Kamiennej-zalewie. Długość zalewu wynosiła przeszło 3000 m. a powierzchnia - 122 ha.
Zakłady w Michałowie zostały dokładnie opisane przez Podczaszyńskiego.
Należy też zauważyć, że Michałów , Starachowice, to niedalekie sąsiedztwo folwarków Jawora Opatowskiego i Wawrzeńczyc- byłej własności Aleksandra Radwana, dziadka Pawła Antoniego (Antoniego Pawła)
W 1877 roku Bronisław Radwan mieszkając w Klimkiewiczowie po powrocie z Rosji, zaprojektował Wielki Piec dla Starachowic... Pewnie dla stryja Pawła Antoniego? ( pełny projekt pieca przy Biogramie Bronisława Radwana)
W Metrykach Paweł Antoni jest notowany jako Antoni Paweł. ale podpisywał się jak Paweł i tak został przez Rodzinę zapamiętany
RADWAN h. RadwanPaweł Antoni (2im) i Józef Jakub (2im) (s-owie Antoniego i Julianny Gawlińskiej) leg. 1847.Ad Paweł Antoni (2im) * 12 I 1817 ∞ Ludwika Agata (2im) Chronowska. Ich syn Teofil Ludwik (2im) * 3 III 1846. Zapisani do Ks. Gen. p. 15 i Ks. Szl. Gub. Rad. oddz. Sand. p. 48, 66.AGAD, OZWDRzS, syg. 7 s. 123; APK, DSGR, syg. 88 s. 84–85 p. 388, s. 236–237 p. 983, s. 416–417 p. 450Ad Józef Jakub (2im) * 5 VII 1815 ∞ Julia z Paulerów [Panterów?]. Ich s-owie: 1. Julian Antoni (2im) * 14 IV 1836; 2. Stanisław Władysław (2im) * 23 IV 1840; 3. Jan Ludwik (2im) * 24 VI 1842; 4. Bronisław Antoni (2im) * 15 II 1847; 5. Józef Benedykt (2im) * 21 III 1849; 6. Andrzej Wincenty (2im) * 28 XI 1856. Zapisani do Ks. Gen. p. 17 i Ks. Szl. Gub. Rad. oddz. Sand. p. 49.AGAD, OZWDRzS, syg. 7 s. 123; APK, DSGR, syg. 88 s. 426–427 p. 481356RADOMSKI
Od Jana, dz. wś Żerniki w r. 1692 – praprawnuk Franciszek Maksymilian Augustyn (3im) * 1 IV 1831 (s. Józefa i Marianny Zawadzkiej) leg. 1855. Zapisany do Ks. Szl. Gub. Rad. oddz. Kiel. p. 68.AGAD, OZWDRzS, syg. 19 s. 96; APK, DSGR, syg. 88 s. 214–215 p. 800
Radio Kielce o familii Bocheńskich: Tadeusz Bocheński był autentyczną postacią związaną z Maleńcem, nie miał córki, a dwóch synów: Franciszka i Józefa. W najnowszym odcinku słuchowiska „Krew i żelazo” Jacek Lipski poznaje samego właściciela fabryki, diabolicznego Tadeusza Bocheńskiego.
Jak informuje Polski Słownik Biograficzny Tadeusz Bocheński urodził się 8 listopada 1790 roku, a zmarł 1849. W latach 40. XIX wieku wysunął się na czoło najbogatszych ziemian w ówczesnej guberni radomskiej. Jego rozległy majątek szacowano na 363 tys. rubli. W 1824 roku z pomocą swego szwagra Józefa Lubowidzkiego – wiceprezesa Banku Polskiego, zakupił od Niemca – księcia Karola Hessen–Darmstadt dobra Maleniec. Przy pomocy kredytów wspomnianego banku rozbudował i unowocześnił swoje zakłady.
Wybudował dwa nowe wielkie piece w Miedzierzy i w Cieklińsku. Wzniósł pudlingarnię i walcownię w Rudzie Malenieckiej. W działającym już Maleńcu pracowały: walcownia blachy, topornia, fryzownia i 4 fryszerki, z których dwie unowocześnił. W 1840 roku dzięki nowym piecom wyprodukowano 40 000 cetnarów surówki. W 1844 roku zwolnił włościan w swoich dobrach z pańszczyzny i zadbał o opiekę lekarską swoich pracowników zatrudniając lekarza, któremu przydzielił mieszkanie służbowe w Cieklińsku. Założył też Bibliotekę Bocheńskich w Rudzie Malenieckiej.
W 1844 roku w zakładach Bocheńskiego pracowało 150 robotników, a wartość produkcji wyniosła 93 200 rubli. Do końca lat czterdziestych XIX wieku były to najnowocześniejsze prywatne zakłady górniczo-hutnicze w Królestwie Polskim. Po śmierci Tadeusza Bocheńskiego w 1849 roku dobra przeszły w posiadanie jego synów.
Grób Tadeusza Bocheńskiego znajduje się na cmentarzu w Lipie, w gminie Ruda Maleniecka.
Twórca
Maria Wiktoria Radwan, Małgorzata Stępień
Źródło
Geneteka, Minakowski, M. Radwan, Świadectwo Pawła Bolesława Podczaszyńskiego o stanie techniki hutnictwa i górnic-twa żelaznego w Zagłębiu Staropolskim z r. 1842, „Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa” 1957, t. 1,red. J. Pazdur, Wrocław, s. 405, 406.
„Krew i żelazo”, odc.43: Bocheński
Szlachta guberni augustowskiej, lubelskiej i radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861 / opracowała Elżbieta Sęczys ; Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.- Warszawa : Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2018, materiały otrzymane od dr Małgorzaty Stępień.
Dr. Małgorzata Stępień . Szlachcianki Chronowskie h. Gryf w mojej rodzinie. Artykuł o rodzinie i siostrach Chronowskich „QUARENDA” nr 8, Warszawa 2022, Biuletyn Warszawskiego Towarzystwa Genealogicznego WTG.
„Krew i żelazo”, odc.43: Bocheński
Szlachta guberni augustowskiej, lubelskiej i radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861 / opracowała Elżbieta Sęczys ; Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.- Warszawa : Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2018, materiały otrzymane od dr Małgorzaty Stępień.
Dr. Małgorzata Stępień . Szlachcianki Chronowskie h. Gryf w mojej rodzinie. Artykuł o rodzinie i siostrach Chronowskich „QUARENDA” nr 8, Warszawa 2022, Biuletyn Warszawskiego Towarzystwa Genealogicznego WTG.
Wydawca
Archiwum Rodziny Radwanów, Maria Wiktoria Radwan
Data
1817
Zasięg
1817